HKU brainfart over Eppo Bruins, uitverkorene voor het ministerie van OC&W

Waar ministers in eerdere kabinetten megabezuinigingen op hun ministerie met verve verdedigden, kiest Bruins voor een andere uitweg. Zijn opstelling doet denken aan een burgemeester in oorlogstijd: vanuit een onmogelijke positie wil hij erger voorkomen. De strenggelovige bewindspersoon ziet zijn ministerschap als een roeping: hij is dé persoon bij uitstek om deze bezuinigingen in goede banen te leiden.

En zo blijft hij zich tegen zijn eigen beleid uitspreken. Toen Bruins bij het programma Goedemorgen Nederland werd geconfronteerd met een oud opiniestuk van zijn hand dat er altijd minimaal 3 procent van het bruto nationaal product (bnp) aan onderwijs en wetenschap zou moeten worden uitgegeven – dat wordt met de huidige begroting niet gehaald – zei hij nog: ,,Dan heb ik wijze woorden geschreven. Dat klopt ook wel, want ik blijf dat uitstralen en uitspreken.” Hij voegt nog toe: ,,Maar dat lukt niet, deze kabinetsperiode.”

Die houding wekt irritatie in het onderwijsveld zelf. ,,Hij waant zich de uitverkorene”, verzucht Floor de Booys van onderwijsvakbond AOB. ,,Hij heeft zichzelf in een soort ivoren toren gezet: ik heb een groot hart voor het onderwijs dus ik maak het allemaal beter.”

Bruins heeft geen contact met de AOB, of andere vakbonden in het onderwijs. ,,Dat vinden we best ingewikkeld”, zegt De Booys. ,,Hij wil de grootste bezuiniging in het onderwijs ooit doorvoeren zonder overleg met het onderwijsveld zelf. Helemaal niks.” Met eerdere ministers had de AOB wel contact, voegt ze toe. De AOB is medeorganisator van de estafettestakingen op universiteiten vanwege de geplande bezuinigingen.

De Booys vermoedt dat de minister de vakbonden bewust ontwijkt. ,,Hij heeft gewoon geen sterk verhaal.” Dat ziet ze ook in het beleid van de minister. ,,De brieven die hij stuurt blijven zo vaag.”

Dat laatste beaamt ook belangenorganisatie Universiteiten van Nederland. Bruins is van plan een wet in te voeren die de toestroom van internationale studenten moet inperken. Universiteiten in de regio als TU Twente en Universiteit Maastricht vrezen hier extra hard door te worden geraakt, omdat zij in verhouding veel meer internationale studenten trekken. ,,De minister heeft een brief gestuurd waarin hij uitlegt hoe hij de regio’s wil sparen”, zegt een woordvoerder van UNL. ,,Maar het is er voor niemand duidelijker op geworden. Universiteiten snakken naar die duidelijkheid.”

Het onderwijsveld heeft niets aan mooie woorden zonder daden, aldus UNL. ,,Leuk dat de minister uitspreekt en uitstraalt dat er 3 procent van het bnp naar onderwijs en onderzoek moet, maar we hebben er niets aan dat hij dat wel wil maar niet doet. We hebben kennis en innovatie keihard nodig, juist nu.”

Ook voor studenten is de houding van Bruins verwarrend. ,,We merken dat hij het allemaal zelf ook best lastig vindt”, zegt Mylou Miché, voorzitter van het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO). ,,Ja, wij vinden het ook lastig. Doe er dan wat aan.”

Het wispelturige gedrag van Bruins baart juist extra zorgen, in plaats van dat het zorgen wegneemt, zegt Miché. ,,Hij is een minister die alles vooruitschuift. Hij maakt geen keuze, en wil over alles in gesprek met de sector. Ik snap het ook wel, het zijn moeilijke stappen waar het kabinet voor gekozen heeft. Maar die stappen moeten wel genomen worden.”

Overigens klinkt bij regeringspartijen een heel ander geluid dan Eppo Bruins vertolkt. Die verdedigen de bezuinigingen wél. Er is de afgelopen jaren steeds meer geld naar onderwijs gegaan en dat kan best een tandje minder, is de boodschap. Ook na de bezuinigingen zijn de uitgaven nog hoger dan in 2021, zei VVD-Kamerlid Claire Martens eerder in de Tweede Kamer. ,,Ook toen was ons onderwijs ijzersterk.”